Hopelijk heb je in de vakantie veel tijd gehad om te niksen. En vraag je je af hoe je dat fijne, uitgeruste gevoel zo lang mogelijk vast kunt houden. Een eerste stap kan zijn om meer “niksen “ in je leven te integreren.
Niksen, wat is dat eigenlijk?
Niksen is niets doen, luieren, lummelen, bewust weinig doen. Niksen is niets doen zonder doel, zoals uit het raam staren, rondhangen of naar muziek luisteren. Je ontspant en je gedachten mogen afdwalen.
Dus niksen is niet werken en geen emotionele arbeid. Ook een boek lezen, op de bank naar netflix kijken of op je telefoon scrollen kan niet worden gezien als niksen.
We hebben het allemaal druk. En we leggen onszelf druk op om alles goed en snel te doen. Zowel op het werk als thuis. We verwachten veel van onszelf. De kunst van het nietsdoen zijn veel mensen verleerd, niksen is lastig. We hebben al snel oordelen dat je dan lui bent, dat je wel iets moet doen of dat je pas mag niksen als je al die klusjes hebt gedaan. Je interne criticus vindt waarschijnlijk van alles van niksen. Dus waarom zou je niksen?
Niksen is goed voor je
In het boek “Niksen” van Olga Mecking wordt uitgelegd dat ook als je niets doet onze hersenen “aan” staan. Je zou misschien verwachten dat als je niets doet en bijvoorbeeld uit het raam staart dat er ook geen activiteit in je brein zou zijn. Nog niet zo lang geleden is echter ontdekt dat dat het brein een stand heeft dat aangaat zodra je even niks doet. Dit zogenaamde Default Mode Network is een standaardtoestand van onze hersenen van waaruit ze “ontwaken” wanneer we worden geprikkeld door bijvoorbeeld gedachten of externe prikkels. Deze modus geeft je lichaam en geest de kans om tot rust te komen.
Na een periode van niksen zijn we beter uitgerust en helderder in ons hoofd. Prettige bijkomstigheid van niksen is dat niksen een positief effect heeft op onze creativiteit en ons productiever maakt. De meeste mensen kennen het wel dat ze bijvoorbeeld onder de douche vaak goede ideeën krijgen. Dit moment van stil staan en niks doen, maakt dat je gedachten afdwalen waardoor je brein ideeën koppelt aan problemen en nieuwe creatieve oplossingen kunnen ontstaan.
Door te niksen sta je jezelf toe om minder in plaats van meer te doen. Dat is zorgen voor jezelf.
Bij BPB begeleiden we mensen met stressklachten en burnout. We maken gebruik van een HRV meting (Hart Ritme Variabiliteit) om gedurende drie dagen objectief de balans tussen inspanning en herstel van het lichaam in kaart te brengen. De HRV geeft de respons van het autonome zenuwstelsel weer. Het autonome zenuwstelsel regelt automatisch onbewuste functies en processen in je lichaam, zoals je ademhaling, je hartslag of hormoonbalans. Actie (stress) en herstel (ontspanning) worden hier ook door geregeld.
Wat steeds weer blijkt uit de HRV metingen is dat indien gedurende de dag rustige momenten worden ingebouwd dit een boost is voor je veerkracht en herstel gedurende de nacht. Om chronische stressklachten te voorkomen is het dus van belang te zorgen voor een goede balans tussen inspanning en herstel. Regelmatig niksen dus.
Niksen: hoe integreer je dat in jouw leven?
Het lijkt zo eenvoudig om meer te niksen, maar het tegendeel is voor de meeste mensen waar. Waar het om gaat is dat je vele kleine momenten van niksen inbouwt in je dagelijkse bestaan. Dat bevordert je herstel gedurende de dag en nacht en het maakt je ook nog eens creatiever en productiever. Je hoeft je er dus zeker niet schuldig over te voelen.
Tips om te niksen tijdens je werk
- Neem vaker een “echte” pauze, dus niet lunchen achter je laptop of surfen op social media. Een pauze waarin je niets doet en jezelf de ruimte geeft om te ontspannen, om je gedachten te laten afdwalen, of een wandeling te maken.
- Zoek gelijkgestemde collega’s op je werk die ook een echte pauze willen. Je kunt elkaar dan aanmoedigen om deze momenten dagelijks te nemen.
- Gebruik het moment dat je naar het toilet gaat of koffie haalt ook om je gedachten even rustig te laten gaan. Zeker in deze tijd waarin veel mensen thuis werken kan je dit makkelijker inbouwen.
Tips om thuis te niksen
- Zoek een plekje in huis waar je de ruimte hebt om te niksen, bijvoorbeeld een fijne bank of een rustig plekje bij de haard, in bad of in de tuin als je die hebt. Zo’n vaste plek die je associeert met niets doen en ontspannen, maakt het makkelijker om er te gaan zitten niksen.
- Leg je telefoon weg als je gaat niksen, dan hoef je ook niet de verleiding te weerstaan.
- Plan voor jezelf tijd om te niksen in je agenda, net zoals je tijd reserveert om te sporten of met vrienden af te spreken.
Gedrag veranderen is moeilijk. Ook het leren meer te niksen kan ongemakkelijk aanvoelen. Grote veranderingen komen tot stand door kleine stapjes te nemen in de richting van je doel. Met kleine stappen omzeil je de automatische weerstand van jouw hersenen tegen nieuw gedrag. Een kleine stap leidt je op een prettige manier naar de volgende stap, totdat je op een dag merkt dat je de verandering geheel de baas bent en niksen een nieuwe gewoonte is geworden. Zo hou je de rust die je op vakantie hebt gevonden ook thuis beter vast.