Bij BPB begeleiden we veel mensen met een brein dat net even anders werkt. Ze denken snel, voelen intens, zien verbanden die anderen missen. Ze zijn creatief, analytisch, betrokken. Maar we zien ook iets anders. We zien hoe deze mensen moe worden van het continu aanpassen. Hoe ze op hun tenen lopen om niet op te vallen. En hoe dat – langzaam maar zeker – leidt tot uitval.
Burn-out ontstaat niet alleen door drukte of stress. Het ontstaat ook door het constant moeten voldoen aan verwachtingen die niet passen bij hoe jij werkt en denkt.
Medewerkers met een neurodivergent brein verwerken informatie op een andere manier. Vaak is er bijvoorbeeld sprake van een diagnose als ADHD, ADD, autisme of dyslexie hebben, maar ook mensen die hoogbegaafd zijn of de eigenschap hoogsensitief hebben, hebben een neurodivergent brein.
Sophie: briljant brein, vol hoofd
Sophie is 29. Slim, scherp, razendsnel in haar denken. Haar hoofd maakt verbindingen waar je stil van wordt. Geef haar een complex vraagstuk en ze komt met een originele, werkbare oplossing.
Maar Sophie raakt snel overprikkeld. De open kantoortuin, vergaderingen vol small talk, het constante schakelen – het vreet energie. Dus zoekt ze manieren om haar werkomgeving te temperen. Ze draagt een noise cancelling koptelefoon, zoekt af en toe een stille werkplek op. Niet om zich af te zonderen, maar om haar concentratie te beschermen.
Toch voelt dat niet vanzelfsprekend. Collega’s kijken, maken opmerkingen. Sophie wil ‘normaal’ lijken, dus laat ze die koptelefoon vaker in haar tas. Ze blijft zitten waar het druk is. Ze past zich aan.
En langzaam dooft haar energie uit. Tot niets meer lukt.
Je brein heeft een gebruiksaanwijzing
Wat we van mensen als Sophie leren, is dit: iedereen werkt anders. Dat geldt voor iedereen, maar bij neurodivergente mensen is het verschil vaak groter – én de gevolgen van niet aansluiten groter. Hun brein komt tot bloei onder bepaalde omstandigheden. Als die ontbreken, raakt het overbelast.
We zijn geneigd om verschillen te zien als lastig, als iets wat ‘bijgestuurd’ moet worden. Maar wat als we anders kijken? Wat als we niet vragen: “Hoe pas jij je aan aan het werk?” maar: “Wat heeft jouw brein nodig om goed te kunnen werken?”
Wist je dat 15 tot 20% van de mensen een neurodivergent brein heeft?
Van aanpassen naar afstemmen
Ieder heeft zijn persoonlijke handleiding. Niet in labels of hokjes, maar in nieuwsgierigheid: wat werkt voor jou? En hoe kunnen we het werk daarop afstemmen?
Het gaat om slim werken en organiseren. Om het benutten van talent zónder dat het de medewerker uitput.
Een paar vragen die kunnen helpen:
- Wanneer voel jij je op je best in je werk?
- Wat helpt je om je energie vast te houden?
- Hoe ziet een werkdag eruit waarop jij fluitend naar huis gaat?
- En: wat zou er gebeuren als we daar iets vaker naar gingen luisteren?
Tot slot
Neurodivergentie is geen beperking. Maar continu moeten aanpassen – dat is wél een risico. Wie zichzelf te vaak moet inhouden, verliezen of maskeren, betaalt daar op termijn een prijs voor. Die prijs heet uitputting. Of burn-out.
We mogen ruimte maken voor verschil. Voor snelle denkers, diepvoelers, creatieve breinen en mensen met een andere route naar hetzelfde doel.
Niet iedereen heeft dezelfde gebruiksaanwijzing. En dat is precies waar de kracht van een team in zit – als je bereid bent om te kijken, te luisteren en af te stemmen.