Carolien zit bij ons aan tafel voor een intake. Ze vertelt dat ze anderhalf jaar geleden is veranderd van baan. Deze nieuwe baan in de sales valt haar zwaar. De omzet van het bedrijf is drastisch verminderd sinds Corona de wereld in haar greep houdt. Hierdoor is de druk om te presteren alleen maar hoger geworden. Mét de extra belemmering erbij dat de meeste arbeid vanuit huis dient te gebeuren.
Ze vertelt dat ze al extra vrije tijd had opgenomen om tot rust te kunnen komen. En dat ze de maandag toen ze weer van start ging en naar het hoofdkantoor reed, in de auto een paniekaanval kreeg. Haar huisarts heeft haar naar ons verwezen vanwege stressklachten.
Wat is stress?
Stress is een heel normaal verschijnsel. Het is een inspanning die nodig is om bedreigende situaties het hoofd te bieden, maar ook voor het gewone leven. Ons stresssysteem zorgt namelijk voor energie en is betrokken bij iedere vorm van inspanning van werken, sporten, voor kinderen zorgen, studeren, koken, voor het doen van leuke en minder leuke dingen. Zonder stress zouden we niet overleven. Je hebt dus altijd stress. Het geeft energie om te leven en extra kracht om bijzondere prestaties te leveren.
Wanneer wordt stress een probleem?
Er is op zichzelf niets mis met stress. Stress wordt pas een probleem als er onvoldoende hersteltijd is. Hersteltijd is nodig om alle energie die door stress wordt verbruikt weer aan te vullen. Als dat evenwicht er is blijf je optimaal functioneren en ben je vitaal. Herstellen doe je door ontspanning, een goede nachtrust en gezonde voeding. Dat klinkt heel vanzelfsprekend en makkelijk, maar dat is het voor veel mensen niet. Zonder herstel bouw je een ‘energieschuld’ op. Net als een batterij in je telefoon waar de accu niet goed meer van oplaadt. Je telefoon gaat dan iedere dag korter mee. Dat gebeurt ook in je lichaam. Als reactie op je gebrek aan energie gaat je lichaam in eerste instantie nog wat harder werken, maar op een gegeven moment houdt het op. De één krijgt last van maag of darmen, de ander van hartkloppingen, pijn aan rug en schouders. Concentratie gaat achteruit en je wordt prikkelgevoeliger. Slapen wordt vaak lastiger. Je raakt uit balans. Je bent neuro-hormonaal ontregeld. Op de langere termijn kan dit veel schade aanrichten in je lijf en brein en tot een burnout leiden.
Carolien geeft aan slecht te slapen. Ze kan niet in slaap komen en ‘s ochtends wordt ze moe wakker. Ze heeft een kort lontje en reageert geïrriteerd naar haar kinderen. De tranen zitten haar hoog. Ze kan zich niet meer concentreren, is vergeetachtig en kan het ook niet meer opbrengen om te gaan sporten. Ze weet het allemaal niet meer.
Eerst fysiek herstel van stressklachten
Bij ernstige stressklachten ben je fysiologisch ontregeld. Het is dus het belangrijkste om eerst fysiek te herstellen. Dit vraagt om te stoppen met roofbouw. De activiteiten die energie slurpen en jou hebben uitgeput, dien je per direct te stoppen.Veelal betekent dit ook (tijdelijk) stoppen met werken. Op de bank gaan zitten en wachten tot het over is helpt echter niet om te herstellen. Waar het om gaat is dat de balans tussen inspanning en ontspanning vraagt om herstel. Het “noodplan” gaat in werking. Fysiek herstel heeft de grootste prioriteit in deze fase. Dit houdt in dat begonnen wordt met grondige rust in combinatie met lichte inspanning om het lichaam de kans te geven te herstellen en weer energie op te bouwen. Dit doe je door consequent inspanning af te wisselen met ontspanning. Denk bijvoorbeeld aan huishoudelijke taken, een stevige wandeling, een werkklusje. Ontspannende ‘activiteiten’ zijn een dutje, rustige yoga oefeningen, ademhalingsoefeningen, lezen op de bank, een warm bad of gewoon niksen, lummelen.
Carolien krijgt bij aanvang van het coachingstraject uitleg over de fysiologie van stress en wat nodig is voor haar herstel. Haar stressniveau wordt gemeten aan de hand van de CSR-vragenlijst en een HRV-meting. Aan de hand daarvan wordt de ernst en de mate van de chronische stress vastgesteld.
We maken een plan waarin voeding, beweging en ontspanning aan bod komen. Onze voedingsgeneeskundige ondersteunt Carolien met advies omtrent voeding en ondersteuning met kruiden en supplementen om het lichaam tot rust te laten komen, zodat het makkelijker wordt daar ook zelf aan te werken. Onze energetisch masseur helpt Carolien weer beter te voelen en naar de signalen van haar lichaam te luisteren.
Bewustwording
Pas als er meer energie is en voldoende herstel kan er aandacht worden geschonken aan de factoren welke ertoe hebben geleid dat Carolien zo over haar grenzen ging. Daarin spelen psychologische factoren en persoonlijke ontwikkeling een rol. Iemand die bekend is met stressklachten, heeft er baat bij niet alleen zijn energie, maar ook zichzelf te leren managen. Dan pas zijn immers de voorwaarden gecreëerd om nieuw gedrag en een andere werkhouding aan te leren. We onderzoeken samen welke patronen je al je hele leven leeft. Patronen die je ver gebracht hebben, laat je niet zomaar los. Je hebt gezond zelfmanagement en persoonlijke groei nodig voor duurzaam herstel.
Carolien krijgt inzicht in haar energie- en stressbronnen op het werk aan de hand van de Werkenergieanalyse. Ze wordt zich bewust van haar patronen en haar drivers die maken dat ze nooit tevreden is met wat ze doet, dat het nooit goed genoeg is. Tijdens de coachingsessies zetten we oefeningen in om overtuigingen te herzien en ander gedrag te ontwikkelen. In overleg met haar leidinggevende wordt in het kader van de re-integratie gekeken welke taken ze kan gaan oppakken waar geen tijdsdruk op zit en die haar energie geven.
Dieperliggende oorzaken van burnout
Om duurzaam te herstellen is het noodzaak om ook de dieperliggende oorzaken van stress te onderzoeken zoals bijvoorbeeld onverwerkt verlies, te veel verantwoordelijkheid nemen of leven en werken zonder betrokkenheid en bevlogenheid.
Veel mensen met burnout hebben last van zogenaamde plek-verwarring. Dit betekent dat je taken en verantwoordelijkheden draagt die niet bij jouw plek/functie horen. Door je hier bewust van te worden en te begrijpen waar je gedrag vandaan komt kun je je eigen plek gaan innemen. Dan ga je dragen wat van jou is en sjouw je niet meer de lasten van anderen. Met als gevolg dat je effectiever zult worden in jouw werk en beter in je vel zult zitten.
Carolien heeft op jonge leeftijd haar oudere zus verloren. Dit heeft een enorme impact gehad op het gezin. Carolien heeft als jongste van de drie kinderen de rol op zich genomen om voor haar ouders te gaan zorgen door altijd het zonnetje in huis te zijn en nooit tot last. Ze is verantwoordelijkheid gaan dragen die niet van haar is. In de coaching hebben gewerkt aan ‘het teruggeven’ van deze last aan haar ouders.
Carolien is inmiddels hersteld. Ze is weer volledig aan het werk. En ze doet de dingen anders. Ze maakt bewustere keuzes en voelt steeds beter wat ze zelf nodig heeft. En soms gaat het ook weer even wat minder en dan weet ze wat ze heeft te doen. Ze heeft een strippenkaart bij haar coach waar ze terecht kan om haar nieuwe gedrag te bestendigen en wanneer het zich situaties voordoen waarin het wat lastiger is om de balans te houden.
Hard werken is niet erg, als je ook maar hard herstelt.
Preventie
Als je eenmaal burnout bent is de weg naar duurzaam herstel lang. Herstel van fysieke en emotionele uitputting door jarenlange roofbouw is geen quick fix. Bewustwording van jouw energiegevers- en nemers en stressbronnen is essentieel om langdurige stressklachten te voorkomen. Hard werken is niet erg, als je steeds maar weer voldoende kunt herstellen. Leer je lichaam kennen, voel hoe het met je gaat en acteer daarnaar. En heb je ondersteuning nodig, bel of mail gerust.